Jintan manis merupakan salah satu rempah yang sering digunakan dalam pelbagai jenis masakan tradisional dan moden. Selain memberikan aroma dan rasa yang unik, ia juga menyimpan pelbagai manfaat untuk kesihatan.
Daripada membantu sistem penghadaman hingga menyokong keseimbangan hormon, jintan manis semakin mendapat perhatian dalam dunia pemakanan dan perubatan semula jadi.
Ketahui enam khasiat utama jintan manis yang menjadikannya lebih daripada sekadar bahan dapur biasa.
Baca juga: Ketumbar Jawa: Kegunaan Dalam Masakan, Khasiat, Kelebihan
Apa itu Jintan Manis
Jintan manis, juga dikenali sebagai anise, aniseed atau sweet cumin, ialah biji daripada tumbuhan Pimpinella anisum, yang tergolong dalam keluarga Apiaceae iaitu keluarga tumbuhan yang sama dengan lobak merah, saderi dan parsli.
Walaupun daun dan akar tumbuhan ini juga boleh dimakan, bahagian yang paling terkenal adalah bijinya yang kecil berwarna coklat.
Tumbuhan ini sering disalah anggap sebagai biji adas (fennel seeds) kerana rupa bentuknya yang hampir serupa, namun ia jauh lebih kecil saiznya.
Biji jintan boleh digunakan secara keseluruhan ataupun dikisar menjadi serbuk halus. Ia mempunyai aroma yang manis dan harum, serta rasa yang kuat seperti licorice (akar manis), yang menjadikannya sebagai rempah yang “disukai atau dibenci”.
Rasa unik ini juga dapat ditemui dalam minuman beralkohol seperti ouzo, sambuca, dan pastis. Keistimewaan rasanya menjadikan jintan manis sangat serba guna. Ia bukan sahaja digunakan dalam masakan berperisa seperti sosej Itali atau roti berempah, malah juga sangat popular dalam pembuatan biskut dan kek manis.
Kandungan Nutrisi
Menurut University Rochester Medical Center, setiap 1 sudu teh jintan manis mengandungi:
- Protein (g): 0.37
- Jumlah lemak (g): 0.33
- Karbohidrat, mengikut perbezaan (g): 1.05
- Tenaga (kcal): 7.08
- Serat, jumlah dietari (g): 0.31
- Kalsium, Ca (mg): 13.57
- Zat besi, Fe (mg): 0.78
- Magnesium, Mg (mg): 3.57
- Fosforus, P (mg): 9.24
- Kalium, K (mg): 30.26
- Natrium, Na (mg): 0.34
- Zink, Zn (mg): 0.11
- Kuprum, Cu (mg): 0.02
- Mangan, Mn (mg): 0.05
- Selenium, Se (mcg): 0.1
- Vitamin A, IU (IU): 6.53
- Retinol (mcg): 0
- Vitamin C, jumlah asid askorbik (mg): 0.44
- Tiamina (mg): 0.01
- Riboflavin (mg): 0.01
- Niacin (mg): 0.06
- Asid pantotenik (mg): 0.02
- Vitamin B-6 (mg): 0.01
- Folat, jumlah (mcg): 0.21
- Vitamin B-12 (mcg): 0
- Asid folik (mcg): 0
- Folat, DFE (mcg_DFE): 0.21
- Kolesterol (mg): 0
- Asid lemak, jumlah tepu (g): 0.01
- Asid lemak, jumlah monotaktepu (g): 0.21
- Asid lemak, jumlah politaktepu (g): 0.07
Kegunaan Jintan Manis
Jintan manis terkenal sebagai rempah aromatik yang digunakan secara meluas dalam bidang kulinari, perubatan tradisional dan industri makanan moden. Berikut adalah beberapa kegunaan utama jintan manis:
1. Dalam Masakan
Tumbuhan ini mempunyai rasa manis dan aroma seperti licorice yang kuat, menjadikannya bahan serbaguna dalam pelbagai jenis masakan:
- Baking dan kuih-muih: Digunakan dalam pembuatan biskut, kek, roti dan manisan.
- Hidangan berempah: Dipakai dalam kari, sup, dan masakan Mediterranean serta Asia.
- Sosej dan daging: Menjadi bahan penting dalam sosej Itali dan rempah perapan daging.
- Minuman: Digunakan dalam penyediaan minuman seperti teh herba dan juga minuman beralkohol seperti sambuca, ouzo, dan pastis.
2. Perubatan Tradisional
Dalam perubatan tradisional, tumbuhan ini telah lama digunakan untuk merawat pelbagai masalah kesihatan:
- Masalah penghadaman: Membantu melegakan kembung perut, angin, dan ketidakhadaman.
- Batuk dan selsema: Dikenali sebagai agen ekspektoran yang membantu melonggarkan kahak.
- Masalah haid: Digunakan untuk mengurangkan kekejangan haid dan menyeimbangkan hormon.
- Penambah selera makan: Merangsang selera makan, terutamanya bagi kanak-kanak dan orang sakit.
3. Aromaterapi dan Kesihatan
Minyak pati jintan manis digunakan dalam aromaterapi untuk kesan menenangkan:
- Mengurangkan tekanan dan kegelisahan.
- Meningkatkan tidur dengan kesan aromatiknya yang menenangkan.
4. Produk Komersial dan Kosmetik
Ekstrak jintan manis sering digunakan dalam:
- Ubat gigi dan ubat kumur: Untuk rasa segar dan membunuh kuman.
- Minyak urut: Digunakan dalam campuran minyak urut untuk melegakan kekejangan otot.
- Pewangi makanan dan gula-gula: Memberi rasa manis dan bau harum.
Baca juga: 11 Khasiat Daun Ketumbar Yang Ramai Tak Tahu, No 7 Paling Wanita Suka!
Khasiat Jintan Manis pada Kesihatan
Berikut adalah antara khasiat jintan manis yang boleh anda amalkan di rumah:
1. Berpotensi Mengurangkan Simptom Kemurungan
Kemurungan merupakan masalah kesihatan mental yang menjejaskan sebahagian besar populasi dunia, termasuk sehingga 25% wanita dan 12% lelaki. Kajian dari Avicenna Journal of Phytomedicine menunjukkan bahawa, biji jintan ini mengandungi sifat antikemurungan yang kuat.
Kajian yang dijalankan oleh Journal of Research in Medical Sciences ke atas manusia juga mendapati bahawa, pengambilan 3 gram serbuk jintan manis sebanyak tiga kali sehari berjaya mengurangkan simptom kemurungan selepas bersalin secara signifikan.
Dalam kajian lain selama empat minggu, pengambilan kapsul minyak jintan manis sebanyak 200 mg tiga kali sehari turut menunjukkan pengurangan simptom kemurungan tahap ringan hingga sederhana.
2. Melindungi Daripada Ulser Perut
Ulser perut merupakan luka yang menyakitkan pada lapisan dalam perut, biasanya menyebabkan pedih ulu hati, loya, dan ketidakhadaman.
Walaupun rawatan biasa melibatkan ubat untuk mengurangkan pengeluaran asid perut, kajian awal menunjukkan bahawa tumbuhan ini dapat membantu mengurangkan penghasilan asid dan melindungi sel perut daripada kerosakan.
Menurut World Journal of Gastroenterology, jintan manis membantu menghalang pembentukan ulser serta memperkuatkan perlindungan mukosa perut. Namun begitu, kajian lanjut pada manusia masih diperlukan.
3. Menghalang Pertumbuhan Kulat dan Bakteria
Jintan manis mengandungi sifat antimikrob yang berkesan dalam melawan jangkitan. Kajian makmal mendapati bahawa biji dan minyak jintan manis mampu menghalang pertumbuhan kulat, termasuk yis dan dermatofit yang boleh menyebabkan masalah kulit.
Kandungan anethole dalam jintan manis juga terbukti berkesan dalam menghalang pertumbuhan bakteria seperti Vibrio cholerae, iaitu punca kepada penyakit taun. Walaupun begitu, lebih banyak kajian klinikal diperlukan bagi membuktikan kesannya ke atas manusia.
4. Membantu Melegakan Simptom Menopaus
Jintan ini dipercayai mempunyai kesan seperti estrogen, iaitu hormon wanita yang menurun semasa menopaus. Kesan ini membantu mengurangkan simptom seperti rasa panas (hot flashes), keletihan, dan kulit kering.
Menurut National Center for Biotechnology Information, mereka yang mengambil 330 mg kapsul jintan manis sebanyak tiga kali sehari selama empat minggu menunjukkan penurunan hampir 75% dalam simptom hot flashes.
Selain itu, komponen anethole dalam tumbuhan ini juga didapati berkesan mencegah kehilangan ketumpatan tulang, sekali gus membantu melindungi daripada osteoporosis.
5. Membantu Menstabilkan Paras Gula Dalam Darah
Anethole, bahan aktif utama dalam jintan manis, berpotensi membantu menyeimbangkan gula dalam darah.
Dalam kajian terhadap tikus diabetes selama 45 hari, anethole membantu menurunkan paras gula dengan mengubah enzim tertentu dan meningkatkan fungsi sel pankreas yang menghasilkan insulin.
Walau bagaimanapun, dos yang digunakan dalam kajian ini jauh lebih tinggi berbanding jumlah anethole yang terdapat dalam pengambilan jintan manis secara biasa. Maka, kajian lanjut pada manusia diperlukan untuk kesimpulan yang lebih tepat.
6. Mengurangkan Keradangan dalam Badan
Keradangan adalah tindak balas semula jadi badan terhadap jangkitan atau kecederaan. Namun, keradangan kronik dikaitkan dengan pelbagai penyakit seperti sakit jantung, kanser dan diabetes.
Kajian ke atas haiwan dan sel makmal menunjukkan bahawa minyak jintan manis berkesan mengurangkan bengkak dan kesakitan. Ia juga kaya dengan antioksidan yang membantu mengurangkan tekanan oksidatif dan melindungi sel badan daripada kerosakan yang menyebabkan penyakit.
Dos & Pengambilan
Kebanyakan resipi hanya memerlukan beberapa sudu teh (sekitar 4–13 gram atau 5–15 ml) jintan manis dalam bentuk serbuk, minyak, atau ekstrak.
Namun begitu, setiap bentuk mempunyai kepekatan yang berbeza-beza, jadi penting untuk sesuaikan jumlah mengikut jenis yang digunakan.
Contohnya, jika resipi menggunakan 1 sudu teh (5 ml) ekstrak jintan manis, anda boleh gantikannya dengan 1/4 sudu teh (1 ml) minyak jintan manis atau 2 sudu teh (8 gram) serbuk biji jintan manis.
Untuk tujuan perubatan, pengambilan jintan manis antara 600 mg hingga 9 gram sehari telah terbukti berkesan untuk merawat masalah seperti kemurungan.
Pengambilan sehingga 20 gram serbuk jintan manis sehari dianggap selamat untuk orang dewasa yang sihat.
Kesimpulan
Jelaslah bahawa jintan manis bukan hanya menambah rasa dalam makanan, malah menyumbang kepada kesejahteraan tubuh secara menyeluruh.
Sama ada digunakan dalam bentuk biji, serbuk, minyak atau ekstrak, khasiatnya tetap bermanfaat. Namun, seperti mana-mana herba, pengambilan secara sederhana adalah kunci untuk mendapatkan kesan terbaik.
