Daun kunyit merupakan salah satu herba tradisional yang sering digunakan dalam masakan dan perubatan.
Selain menambah aroma dalam hidangan, daun ini juga kaya dengan khasiat yang baik untuk kesihatan dan kecantikan.
Penggunaannya yang pelbagai menjadikannya pilihan semula jadi yang semakin mendapat perhatian.
Baca juga: Jintan Manis – Rempah Aromatik dengan 6 Khasiat Menakjubkan
Apa itu Daun Kunyit
Daun kunyit ialah daun daripada tumbuhan kunyit yang dikenali secara saintifik sebagai Curcuma longa, iaitu sebahagian daripada keluarga halia.
Tumbuhan ini berasal dari Asia dan terkenal bukan sahaja dengan rizomnya yang digunakan untuk membuat serbuk kunyit, tetapi juga dengan daunnya yang kaya dengan aroma serta pelbagai kegunaan dalam masakan dan perubatan tradisional.
Dari segi fizikal, daun ini mempunyai bentuk yang memanjang dan bujur. Saiznya, boleh berbza-beza, dari kecil hingga besar, malah ada yang boleh mencapai panjang sehingga satu meter.
Daun-daun ini tumbuh dari rizom dalam susunan berselang-seli dan bertentangan antara satu sama lain. Daun muda bisanya lebih kecil, dan akan membesar seiring pertumbuhan pokok.
Apa yang menjadikan daun kunyit istimewa ialah aromanya yang kuat dan menyegarkan iaitu gabungan bau pedas seperti halia, sedikit citrus dan sentuhan bau serai. Namun, aroma ini hanya akan lebih ketara apabila daunnya dikoyakkan, dipotong atau dimasak.
Kandungan Nutrisi
Menurut University Rochester Medical Center, setiap 1 sudu serbuk kunyit mengandungi:
- Protein (g): 0.17
- Jumlah lipid (lemak) (g): 0.22
- Karbohidrat (g): 1.43
- Tenaga (kcal): 7.79
- Jumlah gula (g): 0.07
- Serat pemakanan (g): 0.46
- Kalsium, Ca (mg): 4.03
- Zat besi, Fe (mg): 0.91
- Magnesium, Mg (mg): 4.25
- Fosforus, P (mg): 5.9
- Kalium, K (mg): 55.55
- Natrium, Na (mg): 0.84
- Zink, Zn (mg): 0.1
- Kuprum, Cu (mg): 0.01
- Mangan, Mn (mg): 0.17
- Selenium, Se (mcg): 0.1
- Vitamin E (alfa-tokoferol) (mg): 0.07
- Vitamin C (asid askorbik) (mg): 0.57
- Riboflavin (mg): 0.01
- Niasin (mg): 0.11
- Vitamin B-6 (mg): 0.04
- Jumlah folat (mcg): 0.86
- Vitamin K (filokuinon) (mcg): 0.29
- Folat, DFE (mcg_DFE): 0.86
- Asid lemak tepu jumlah (g): 0.07
- Asid lemak monotaktepu jumlah (g): 0.04
- Asid lemak politaktepu jumlah (g): 0.05
Kegunaan Daun Kunyit
Berikut adalah beberapa kegunaan utama daun kunyit:
1. Dalam Masakan Tradisional
Daun kunyit sangat popular dalam masakan Melayu, India, dan Indonesia. Antara kegunaan utamanya:
- Membungkus makanan – Digunakan untuk membungkus nasi, ayam, ikan atau makanan berkuah seperti rendang. Apabila dimasak, aroma daun kunyit menyerap ke dalam makanan, menjadikannya lebih wangi dan menyelerakan.
- Perisa tambahan – Dalam beberapa resipi, daun kunyit yang dihiris halus dimasukkan terus ke dalam gulai, kari atau sambal untuk memberikan rasa dan bau yang lebih kompleks.
- Dalam penyediaan nasi ulam – Daun kunyit muda dihiris nipis dan dicampur bersama ulam-ulaman lain untuk nasi ulam tradisional.
2. Dalam Perubatan Tradisional
Seperti rizom kunyit, daunnya juga dipercayai mempunyai khasiat tertentu:
- Mengurangkan keradangan – Digunakan dalam rawatan tradisional untuk membantu melegakan sakit sendi atau bengkak.
- Melancarkan pencernaan – Daun kunyit dipercayai dapat membantu meredakan masalah perut seperti kembung atau angin.
- Mandian herba – Dalam budaya tradisional, air rebusan daun kunyit digunakan sebagai air mandian selepas bersalin untuk kesegaran dan pemulihan tubuh wanita.
3. Sebagai Pewangi Semula Jadi
Disebabkan aromanya yang harum, daun ini juga digunakan dalam:
- Upacara tradisional – Digunakan dalam majlis tertentu seperti mandi bunga atau mandi limau.
- Penghalau serangga – Daun kunyit segar yang diletakkan di dapur atau tempat penyimpanan makanan dipercayai dapat menghalau serangga tertentu.
Baca juga: Kacip Fatimah, Bukan Sekadar Jamu – Ini Khasiat Sebenar Untuk Wanita
Khasiat Daun Kunyit pada Kesihatan
Daun kunyit bukan sahaja terkenal dalam dunia kulinari kerana aromanya yang unik, tetapi juga kaya dengan pelbagai manfaat kesihatan.
Berikut adalah 10 khasiat daun kunyit berdasarkan kajian moden dan amalan perubatan tradisional:
1. Bersifat Anti-Radang
Daun kunyit mengandungi curcumin, sebatian aktif yang juga terdapat dalam rizom kunyit. Curcumin terkenal dengan sifat anti-radangnya yang berkesan.
Ia dapat membantu mengurangkan keradangan dalam tubuh, sekali gus memberi manfaat kepada penghidap penyakit seperti arthritis atau masalah berkaitan keradangan kronik.
2. Sumber Antioksidan Semula Jadi
Kandungan antioksidan dalam daun ini membantu melawan tekanan oksidatif dan radikal bebas dalam badan.
Ini melindungi sel daripada kerosakan, melambatkan proses penuaan dan mengurangkan risiko penyakit kronik seperti kanser dan penyakit jantung.
3. Menyokong Kesihatan Pencernaan
Daun kunyit digunakan secara tradisional untuk melancarkan sistem pencernaan. Ia boleh membantu meningkatkan selera makan, mengurangkan kembung perut dan menenangkan masalah gastrik.
Sifat anti-radang dan antimikrobanya turut menyumbang kepada saluran pencernaan yang lebih sihat.
4. Mempunyai Sifat Antimikrob dan Antikulat
Daun kunyit juga mengandungi sifat antimikrob dan antikulat yang boleh membantu melawan jangkitan dan menjaga kebersihan tubuh. Ia berperanan dalam mencegah jangkitan ringan serta menyokong sistem imun badan.
5. Kegunaan dalam Masakan yang Sihat
Selain khasiat kesihatan dalaman, daun ini sering digunakan dalam memasak untuk membungkus makanan seperti ikan atau nasi.
Semasa proses memasak, daun ini akan mengeluarkan aroma yang bukan sahaja menyedapkan makanan, tetapi juga menambah nilai pemakanan.
6. Menyihatkan Kulit
Sifat anti-radang dan antioksidan dalam daun kunyit menjadikannya bermanfaat untuk kulit.
Dalam perubatan tradisional, ia digunakan secara luaran untuk merawat kerengsaan kulit, jerawat, dan memperbaiki tekstur kulit secara semula jadi.
7. Menyokong Proses Detoksifikasi
Daun kunyit turut menyokong fungsi hati dengan merangsang penghasilan hempedu dan membantu proses penyingkiran toksin dari tubuh.
Ini menjadikannya pilihan yang baik untuk menyokong kesihatan metabolik dan pembersihan dalaman badan.
8. Digunakan dalam Perubatan Tradisional
Dalam amalan perubatan tradisional, daun ini sering digunakan untuk merawat masalah pernafasan seperti batuk dan selesema.
Ia dipercayai mempunyai kesan expectorant, yang membantu mencairkan dan mengeluarkan lendir dari saluran pernafasan.
9. Melegakan Kesakitan
Daun kunyit juga memiliki sifat analgesik yang boleh membantu melegakan kesakitan otot, sakit sendi, dan kekejangan haid. Ia digunakan secara tradisional sebagai bahan dalam ubat sapu atau mandian herba.
10. Nutrisi yang Tinggi
Dari aspek nutrisi, daun kunyit mengandungi vitamin dan mineral penting seperti vitamin A, vitamin C dan kalium. Nutrien ini penting untuk sistem imun yang kuat, kesihatan kulit dan fungsi tubuh secara keseluruhan.
Baca juga: 11 Khasiat Daun Ketumbar Yang Ramai Tak Tahu, No 7 Paling Wanita Suka!
Kesimpulan
Kesimpulannya, daun kunyit adalah herba semula jadi yang serbaguna baik untuk tubuh mahupun kulit.
Sama ada digunakan secara luaran atau dalaman, ia menawarkan banyak kelebihan yang menyokong gaya hidup sihat dan penjagaan diri secara tradisional.
Menggabungkan daun kunyit dalam rutin harian boleh menjadi pilihan yang mudah dan berkesan untuk kekal sihat dan cantik secara semula jadi.
