Bisul di Punggung Boleh Berulang? Ini Cara Elak Ia Datang Lagi

Follow eCentral di WhatsApp Channel

Bisul di punggung bukan sahaja menyebabkan rasa tidak selesa, malah boleh menjejaskan rutin harian seperti duduk, berjalan atau berbaring.

Keadaan ini berlaku apabila folikel rambut di kawasan punggung dijangkiti bakteria, lalu menyebabkan benjolan merah yang sakit dan berisi nanah terbentuk di bawah kulit.

Walaupun nampak seperti masalah kecil, bisul yang tidak dirawat dengan betul boleh menjadi lebih teruk dan menyukarkan pergerakan seharian.

Dalam artikel ini, kita akan bincangkan punca, gejala, rawatan dan langkah pencegahan untuk menangani bisul di punggung dengan lebih berkesan.

Apa itu Bisul di Punggung?

Bisul di punggung ialah jangkitan kulit yang biasanya bermula di folikel rambut atau kelenjar minyak.

Ia dikenali juga sebagai furunkel, iaitu jangkitan bakteria yang berlaku jauh di bawah permukaan kulit yang sering melibatkan kawasan berambut seperti punggung.

Bisul biasanya bermula dengan benjolan merah dan lembut, dan selepas 4 hingga 7 hari, kawasan tersebut menjadi putih apabila nanah terkumpul di bawah kulit.

Pemakaian seluar dalam yang kotor atau tidak bersih juga boleh meningkatkan risiko bisul. Kadangkala, bisul pada punggung kelihatan seperti jerawat, tetapi ia sebenarnya lebih dalam dan menyakitkan kerana melibatkan jangkitan bakteria.

Punca Bisul di Punggung

1. Jangkitan Bakteria Staphylococcus aureus

Punca utama bisul di punggung adalah jangkitan oleh bakteria Staphylococcus aureus, atau lebih dikenali sebagai jangkitan staph.

Bakteria ini biasanya hidup secara semula jadi di kulit dan dalam rongga hidung tanpa menyebabkan masalah.

Namun, ia boleh memasuki kulit melalui luka kecil, folikel rambut, atau liang minyak, lalu menyebabkan jangkitan.

Apabila sistem imun bertindak balas, sel darah putih akan berkumpul di kawasan tersebut bersama tisu mati dan membentuk nanah, inilah yang menjadi bisul.

2. Kawasan Punggung Mudah Dijangkiti

Punggung merupakan kawasan yang mudah terdedah kepada bisul kerana ia mempunyai banyak folikel rambut, sering berpeluh dan mengalami geseran, contohnya semasa duduk terlalu lama atau bersenam.

Selain itu, kulit di kawasan ini juga tertutup dan lembap, menjadikannya persekitaran ideal untuk pertumbuhan bakteria.

Pemakaian seluar dalam yang tidak bersih juga boleh meningkatkan risiko bisul.

3. Pencukuran dan Luka Kecil

Aktiviti mencukur, terutama di kawasan yang berbulu seperti punggung atau paha, boleh menyebabkan luka mikro pada kulit.

Luka-luka kecil ini memberikan laluan kepada bakteria untuk masuk dan menyebabkan jangkitan.

Selain itu, bakteria boleh merebak melalui hujung jari atau bawah kuku apabila seseorang menyentuh kawasan yang dijangkiti, menyebabkan bisul tersebar ke tempat lain di badan.

4. Faktor Kesihatan dan Gaya Hidup

Beberapa masalah kesihatan boleh meningkatkan risiko seseorang terkena bisul.

Antaranya termasuklah diabetes, sistem imun yang lemah (akibat HIV, kanser, atau penggunaan ubat tertentu seperti isotretinoin), ekzema, anemia kekurangan zat besi, dan kekurangan zat makanan.

Merokok juga merupakan faktor risiko kerana ia menjejaskan peredaran darah dan keupayaan badan melawan jangkitan.

5. Faktor Persekitaran dan Kontak Rapat

Seseorang yang tinggal bersama individu yang mempunyai bisul atau jangkitan staph lebih mudah terkena jangkitan melalui perkongsian barang peribadi seperti tuala atau pakaian.

Selain itu, berada dalam persekitaran yang sesak, tidak bersih atau tidak menjaga kebersihan diri dengan baik boleh menyumbang kepada penyebaran bakteria.

6. Risiko Menghidap Carbuncle

Dalam kes yang lebih serius, jangkitan boleh merebak ke beberapa folikel rambut serentak, membentuk satu kelompok besar bisul yang dikenali sebagai carbuncle.

Carbuncle menyebabkan jangkitan yang lebih mendalam dan menyakitkan, serta memerlukan rawatan perubatan segera kerana berisiko menyebabkan jangkitan sistemik jika tidak dirawat.

Simptom & Gejala

Berikut ialah senarai simptom dan gejala bisul di punggung yang boleh dikenalpasti:

1. Benjolan Merah dan Sakit

Gejala awal yang paling biasa ialah kemunculan benjolan merah yang sakit, lembut dan bengkak pada kulit.

2. Perubahan Warna Kulit di Sekitar Bisul

Kulit sekitar benjolan mungkin kelihatan kemerahan atau keunguan dan menjadi lebih berkilat apabila membengkak.

3. Permukaan Terasa Panas

Kawasan bisul sering terasa panas apabila disentuh, menunjukkan tindak balas keradangan akibat jangkitan.

4. Terbentuknya Hujung Putih atau Kuning

Bisul yang matang akan membentuk bahagian tengah berwarna putih atau kuning, menandakan nanah terkumpul di bawah kulit.

5. Bisul Menjadi Lembut dan Berisi Nanah

Apabila nanah semakin banyak, bisul akan terasa lembut dan seakan ‘berisi’ apabila disentuh.

6. Saiz Benjolan Semakin Membesar

Pada mulanya, bisul bersaiz kecil (sebesar kacang pea), tetapi boleh membesar sehingga sebesar bola golf.

7. Bisul Pecah atau Mengeluarkan Cecair

Jika pecah, bisul boleh mengeluarkan nanah, cecair jernih, atau membentuk keruping di atas permukaan kulit.

8. Kawasan Gatal atau Sensitif Sebelum Bisul Terbentuk

Sebelum benjolan muncul, kawasan tersebut mungkin terasa gatal, perit atau tidak selesa.

9. Bisul yang Tidak Pecah Membentuk Keruping

Sesetengah bisul tidak pecah sendiri tetapi membentuk keruping kering dan akhirnya surut secara perlahan.

10. Risiko Merebak ke Kawasan Lain

Jangkitan boleh merebak ke bahagian badan lain, atau menjangkiti orang lain melalui sentuhan langsung atau perkongsian barang peribadi seperti tuala.

Cara untuk Merawat Bisul

Penjagaan kebersihan penting untuk mengelakkan bisul merebak atau berulang.

1. Rawatan Awal di Rumah

Bagi bisul yang kecil dan tidak serius, anda boleh merawatnya sendiri di rumah. Cara paling berkesan ialah menggunakan tuam hangat.

Rendam kain bersih dalam air suam (bukan panas), kemudian tekapkan pada bisul selama 10–15 minit, sebanyak 3 hingga 4 kali sehari.

Tuam hangat ini membantu melancarkan peredaran darah, melembutkan kawasan jangkitan dan mempercepatkan bisul pecah secara semula jadi.

2. Penjagaan Kawasan Bisul

Pastikan kawasan bisul sentiasa bersih dan kering. Jangan sesekali menyentuh, memicit atau mencucuk bisul kerana ini boleh menyebabkan jangkitan merebak.

Jika bisul pecah dengan sendiri, tutup kawasan luka dengan kain kasa bersih atau pembalut steril untuk mengelakkan jangkitan baru masuk.

Mandi setiap hari dan gunakan sabun antibakteria untuk membersihkan kulit.

3. Ubat Penahan Sakit dan Antibiotik Topikal

Untuk mengurangkan ketidakselesaan, anda boleh mengambil ubat penahan sakit seperti paracetamol (Panadol) atau ibuprofen.

Selain itu, anda boleh sapu krim antibiotik atau antiseptik seperti povidone-iodine atau chlorhexidine pada kawasan sekitar bisul. Ini membantu mengawal pertumbuhan bakteria dan mempercepatkan penyembuhan.

4. Elakkan Perkara yang Memburukkan Keadaan

Jangan cuba memicit atau meletupkan bisul sendiri, terutamanya jika ia berada di celah punggung.

Ini boleh menyebabkan bakteria merebak ke aliran darah atau saluran limfa, seterusnya membawa kepada jangkitan yang lebih serius.

Elakkan juga berkongsi tuala atau pakaian dengan orang lain untuk mengelakkan penyebaran bakteria.

5. Ubat Antibiotik dan Sabun Antibakteria

Jika jangkitan berulang atau terlalu teruk, doktor mungkin akan memberikan antibiotik makan (oral) bersama sabun antibakteria khas.

Ini bertujuan untuk membunuh bakteria Staphylococcus aureus yang menjadi punca utama bisul.

Anda juga boleh menggunakan pencuci tangan beralkohol (sekurang-kurangnya 70% isopropyl alcohol) untuk membersihkan permukaan bisul dengan berhati-hati.

6. Rawatan Bisul Berulang

Jika anda sering mengalami bisul yang berulang, doktor mungkin akan menyarankan rawatan tambahan seperti mandi air peluntur ringan.

Caranya, tambahkan setengah cawan peluntur ke dalam air mandian penuh dan rendam badan selama 10 minit, dua kali seminggu.

Ini membantu membunuh bakteria pada kulit. Walaupun rawatan ini kelihatan pelik, ia selamat dan sering digunakan untuk kes kulit kronik.

7. Prosedur ‘Lancing’

Jika bisul semakin membesar, tidak menunjukkan tanda sembuh dalam masa 2–3 hari, menyebabkan sakit teruk, atau anda mengalami demam, segeralah berjumpa doktor.

Doktor mungkin akan melakukan prosedur ‘lancing’, iaitu memotong dan mengeluarkan nanah dengan alat steril.

Untuk bisul yang besar atau carbuncle, doktor juga mungkin akan letakkan kain kasa di dalam luka bagi membantu proses penyembuhan.

Cara Mengelakkan Bisul di Punggung

Terdapat beberapa cara yang boleh membantu anda mencegah bisul di punggung atau di bahagian badan yang lain.

Jika anda sudah mempunyai bisul langkah-langkah ini juga boleh membantu mengelakkannya daripada merebak ke kawasan lain atau kepada orang lain. Antara cara mencegah bisul adalah seperti:

Mengekalkan berat badan yang seimbang
Mengamalkan pemakanan yang sihat dan seimbang
Mengelakkan atau berhenti merokok
Mandi seluruh badan sekurang-kurangnya sekali sehari
Basuh tangan beberapa kali sehari, terutama selepas keluar atau menyentuh permukaan kotor
Guna tuala atau kain lap sendiri, jangan berkongsi dengan orang lain
Tukar seluar dalam setiap hari
Basuh cadar dan tuala sekurang-kurangnya seminggu sekali menggunakan air panas