Suatu garis yang ditetapkan di permukaan sfera bumi yang memisahkan sama rata antara bahagian (hemisfera) utara dan selatan Bumi dipanggil sebagai Garisan Khatulistiwa.
Garisan inilah yang membahagikan utara dan selatan di bumi.
Maksud Garisan Khatulistiwa
Menurut Dewan Bahasa dan Pustaka, Garisan Khatulistiwa ialah garisan rekaan di keliling dunia atau dilukis atas peta yg terletak pd garis lintang 0 darjah (iaitu sama jaraknya dr kutub utara dan kutub selatan).
Garis inilah yang membahagikan bumi kepada hemisfera utara dan hemisfera selatan dengan saiz yang sama.
Selain itu, ianya adalah salah satu garis lintang terpenting di bumi kerana ianya adalah untuk menunjukkan lokasi sesebuah negara dan kawasan lain di hemisfera.
Empat garisan latitud yang lain ialah Bulatan Antartik, Bulatan Artik, Bulatan Jadi, Tropika Capricorn dan Tropika Kanser.
Garis Lintang Utama
Garis lintang yang utama di bumi adalah seperti berikut:
- Garisan Khatulistiwa ( 0° )
- Garisan Sartan ( 23½°U )
- Garisan Artik ( 66½°U )
- Garisan Jadi ( 23½°S )
- Garisan Antartik ( 66½°S )
Fungsi Garisan Khatulistiwa
Fungsi garisan ini adalah seperti berikut:
- Membahagikan bumi kepada dua bahagian iaitu utara dan selatan.
- Menjadi penanda aras untuk menentukan lokasi sesuatu tempat atau negara.
- Menjadi penanda aras untuk sistem navigasi untuk pengangkutan maritim dan penerbangan
- Untuk menentukan kedudukan matahari sepanjang tahun.
- Untuk menentukan paras permukaan tinggi dan rendah serta arus air laut.
- Dalam bidang ekonomi, garis ini mempunyai fungsi mengklasifikasikan pembangunan dan pertumbuhan ekonomi sesebuah negara yang berasal dari dua wilayah iaitu bahagian utara dan selatan.
- Dalam bidang ketenteraan, kawasan yang dilalui oleh khatulistiwa amat sesuai untuk melancarkan kapal angkasa atau roket.
Senarai Negara Di Atas Garisan Khatulistiwa
Senarai negara yang berada di atas garisan ini adalah seperti berikut:
- Sao Tome dan Principe: Sao Tome dan Principe ialah sebuah negara pulau di benua Afrika dan terletak di bawah khatulistiwa.
- Republik Gabon: Republik Gabon ialah sebuah negara di benua Afrika Tengah yang terletak di pantai Atlantik. Negara ini mempunyai iklim tropika, tetapi kawasan pergunungan mempunyai iklim yang berbeza.
- Republik Congo: Republik Congo ialah sebuah negara di benua Afrika tengah yang terletak betul-betul di sepanjang khatulistiwa.
- Republik Demokratik Congo: Republik Demokratik Congo ialah wilayah yang dilintasi oleh khatulistiwa di bahagian selatan Butembo.
- Uganda: Uganda adalah sebuah negara di mana khatulistiwa hanya sebahagiannya dilintasi.
- Kenya: Kenya ialah sebuah negara yang terletak di timur Afrika. Negara ini terletak betul-betul di khatulistiwa dan secara amnya mempunyai iklim tropika.
- Somalia: Somalia merupakan sebuah negara yang mempunyai dua musim iaitu kering dan hujan. Cuma musim hujan tidak menentu sehingga mengakibatkan kemarau di beberapa kawasan.
- Maldives: Maldives, hanya kawasan Atol Gaafu Dhaalu dan Fuvahmulah di bahagian selatan negara yang dilalui oleh khatulistiwa.
- Indonesia: Indonesia adalah sebuah negara di Asia Tenggara di mana pulau Sumatera, Kalimantan, Sulawesi dan Maluku dilintasi garis khatulistiwa. Di kota Pontianak, Kalimantan Barat, Tugu Khatulistiwa dibina untuk menentukan 0 titik koordinat khatulistiwa.
- Kiribati: Kiribati ialah sebuah negara pulau di Lautan Pasifik.
- Ecuador: Ecuador ialah sebuah negara di selatan Amerika yang bersempadan dengan Peru dan Colombia. Nama negara ini bermaksud khatulistiwa.
- Colombia: Colombia ialah sebuah negara di Amerika Selatan yang bersempadan dengan Ecuador. Keadaan iklim di negara ini bergantung kepada jaraknya ke khatulistiwa.
- Brazil: Brazil ialah sebuah negara di selatan Amerika yang mempunyai iklim tropika. Walau bagaimanapun, ia mengalami iklim bersalji di beberapa wilayah selatan.
Info Lanjut
Info lanjut mengenai Garisan Khatulistiwa, sila tonton video di pautan https://www.youtube.com/watch?v=bGykT7K0gmo.
Baca juga: Wajib Tahu! Ini 11 Gunung Tertinggi di Asia Tenggara
